Ultrazvuk i EKG

U “IVA VET” ambulanti ulztrazvučni pregled Vašeg ljubimca vrše stručno osposobljeni specijalisti veterinarske medicine (Slika 1.). Prilikom ultrazvučnog pregleda abdomena vršimo procenu svih funkcionalnih, strukturnih ili anatomskih odstupanja organa, prisustvo ili odsustvo patoloških masa ili tumoroznih promena, uvećane limfne čvorove, prisustvo tečnosti ili gasova u abdominalnoj šupljini, dokaze o obstrukciji tubularnih organa, poput čestih obstrukcija žučnih puteva ili uretera, prisustvo kamenja u mokraćnoj bešici ili drugim delovima bubrežnog sistema, ili znake promena u okviru drugih organskih sistema koji mogu biti u vezi sa razvojem patoloških stanja kod vaših ljubimaca.

Na osnovu ultrazvučnog pregleda možemo doneti veoma važne zaključke o funkcionalnom i anatomskom stanju određenih organskih sistema Vašeg ljubimca.

U “IVA VET” ambulanti vršimo procene:
• Reproduktivnog zdravlja (slika 2)
• Funkcionalno i anatomsko stanje srca
• Prisustva ili odsustva patoloških ili fizioloških promena na organima abdominalne duplje (jetra, bubrezi, pankreas, slezina, creva, mokraćna bešika, želudac, lim.č)

U “IVA VET” ambulanti kada je to potrebno radimo ultrazvučno vođenu:
• Biopsiju tkiva i organa
• Citološku aspiraciju specijalnom visokokvalitetnom iglom (slika 3)
• Abdomiocentezu
• Cistocentezu

Iz kojih sve razloga će Vaš veterinar preporučiti da se izvrši ultrazvučni pregled Vašeg ljubimca?
Postoje mnogi razlozi ili kako to veterinari zovu “klinički simptomi” zbog kojih bi trebao da se izvrši ultrazvučni pregled abdomena Vašeg ljubimca. Među njima neki od najčešćih su sledeći (slika 4):
• Promenjene vrednosti rezultata kompletne krvne slike
• Pojava povraćanja ili proliva
• Gubitak telesne mase bez ciljanog uskraćivanja hrane ili promene režima ishrane
• Hronične infekcije
• Promene u uriniranju
• Kontrolni opšti pregled svih starijih pasa, posebno posle osme godine
• Kontrola radi praćenja toka određenog patološkog procesa, uspešnosti intervencije, terapije ili kontrola radi pravovremene prevencije patoloških stanja koja su izlečena a mogu ponovo da se pojave.
• Prisustvo tečnosti u grudnoj ili abdominalnoj duplji
• Graviditet
• U cilju uzimanja uzoraka tkiva, organa ili tečnosti (biopsija)

Šta je ultrazvučni pregled?
Ultrazvučni pregled poznat kao ultrasonografija je neinvazivna imidžing tehnika snimanja koja omogućava vizuelizaciju unutrašnjih organa (struktura tela), putem snimanja odjeka zvučnih talasa. Za razliku od X-zrakova, koji su potencijalno opasni ultrazvučni talasi se smatraju bezbednim. Ultrazvučnom opremom usmerava se uzan snop ultrazvučnog talasa visoke frekvence u region koji želimo da ispitamo. Ultrazvučni talasi mogu da prođu kroz, da se odbiju ili budu adsorbovani od strane tkiva na koja su usmereni. Reflektovani ultrazvučni talasi vraćaju se kao “odjeci” do ultrazvučne sonde i konvertuju se u ultrazvučnu sliku koja se vidi na ekranu ultrazvuka, odnosno daju dvodimenzionalnu sliku tkiva koja se pregledaju (Slika 5).

Ultrazvučna tehnika je neprocenjiva za ispitivanja stanja u kojem se nalaze unutrašnji organi i pre svega primenu u veterinarskoj medicini je našao u dijagnostici graviditeta životinja. Međutim, ova tehnika je veoma korisna i kod procene stanja srca (ehokardiografija i ehoelektrokardiografija) i identifikacije patoloških promena u abdominalnim organima. Ultrasonografija je veoma korisna tehnika u dijagnostici cista i tumoroznih promena.

Na ekranu ultrazvuka mogu se videti različite nijanse sive boje što pre zavisi od gustine samih tkiva/organa kroz koje prolazi.

Ultrazvučni talasi ne prolaze kroz vazduh i zbog toga su od malog značaja u pregledu organa koji su ispunjeni vazduhom, odnosno mogu predstavljati smetnju jer proizvode i artefekte (Slika 6.). Kosti takođe zaustavljaju prolaz ultrazvučnih talasa zbog čega je nemoguće pregledati mozak i kičmenu moždinu.

U veterinarskoj praksi B-mod ultrazvuka (svetao/sjajan mod), koji je takođe poznat i pod nazivom dvodimenzionalni ultrazvuk, je najčešće u upotrebi. Upotrebom ovog modaliteta, na ekranu se dobija dvodimenzionalna slika skeniranog organa. Ovo je se koristi za pregled abdominalnih struktura, utvrđivanje graviditeta, procenu stanja srca i pregleda očiju na pojedine bolesti.

M mod (mod za praćenje pokreta), je tip B-moda u kojem mogu da se detektuju pokreti unutar struktura koje se ispituju i vide na ekranu. Kombinacija M-moda i dvodimenzionalnog ultrazvuka se koristi za pregled zidova, komora i zalistaka srca, radi procenjivanja srčanog rada i njegove funkcionalnosti (Slika 7). Srčana ultrasonografija se obično obeležava kao ehokardiografija. Za ehokradiografiju potrebna je posebna UZ sonda i sto za pozicioniranje životinje.Kada se pored ehokardiografije koristi i oprema za elektrokardiografiju (elektrokardiogram), onda se govori i o ehoelektrokardiografiji. Dopler ultrazvuk je specijalizovani vid ultrazvuka srca kod kojeg smer i brzina protoka krvi u srcu i krvnim sudovima može da se izmeri.

Šta sve vlasnici ljubimaca mogu da očekuju tokom ultrazvučnog pregleda?
Tokom ultrazvučnog pregleda anestezija najčešće nije potrebna jer je sama procedura bezbolna, izuzev kod ultrazvukom vođenih biopsija. Sama procedura i zahvat su kompletno bezbolni i u većini slučajeva ljubimci će svo vreme pregleda ležati mirno (slika 8). Ponekad, kod ljubimaca koji su plašljivog ili svadljivog karaktera potrebno je koristiti sedative.

U većini slučajeva dlaka ili krzno ljubimaca mora da se šiša (slika 9 ). Imajući u vidu da se ultrazvučni talasi ne prenose kroz vazduh veoma je bitno da sonde ultrazvučnog aparata ostvare direktan kontakt sa kožom. U nekim slučajevima kao što je ultrazvučna dijagnoza graviditeta, moguće je dobiti kvalitetnu ultrazvučnu sliku bez šišanja ukoliko se dlaka ili krzno ljubimca dobro navlaži utrljavanjem alkohola i nakon toga izvrši aplikacija velike količine ultrazvučnog gela rastvorljivog u vodi. Ukoliko postoji mogućnost trebalo bi da gel odstoji na koži životinje par minuta (3-5 minuta), pa tek onda da se pristupi pregledu. Vlasnici moraju biti svesni da će ultrazvučna slika biti daleko boljeg kvaliteta ukoliko se prethodno izvrši brijanje.

Kako se ultrazvučni pregled vrši u takozvanom “pravom vremenu” odnosno u datom trenutku pregleda se posmatra trenutno stanje organa koji se vide na ekranu ultrazvuka, rezultati samog pregleda se odmah znaju.

Dodatni zahvati koji se mogu izvršiti tokom ultrazvučnog pregleda?

U slučaju potrebe tokom samog pregleda a isključivo iz opravdanih razloga Vaš veterinar će uz Vašu saglasnost zahtevati izvođenje sledećih dodatnih ispitivanja:
• Citološku aspiraciju visokokvalitetnom iglom. Ova procedura se sastoji u uvođenju igle u željeni region i kolekciju malog uzorka koji se stavlja na predmetno staklo i šalje na dalje analize u referentene institucije za patohistološko ispitivanje. Procedura je veoma bezbedna i obično za njeno izvođenje nije potrebno koristiti anestetika pa čak ni sedative.
• Cistocenteza mokraćne bešike za pregled urina. Ova procedura podrazumeva ultrazvukom kontrolisano uvođenje igle u mokraćnu bešiku i uzimanje sterilnog uzorka urina.
• Ultrazvučno vođena biopsija (Slika 10). Ova tehnika je malo zahtevnija i traži uvođenje životinje u generalnu odnosno opštu anesteziju. Pre izvođenja ove tehnike obavezno se mora ispitati sposobnost zgrušavanja krvi pacijenta. Prilikom biopsije vrši se uzorkovanje nekoliko uzoraka jezgra određenih organa ili novostvorenih masa u organizmu, koje se nakon toga šalju na dalja patohistološka ili mikrobiološka ispitivanja. Sama tehnika je manje invazivna i ekonomičnija u odnosu na klasičan hirurški zahvat koj bi se vršio u istom cilju.
• Abdominocenteza je veoma jednostavna tehnika za izvođenje koja podrazumeva uzorkovanje i uklanjanje akumulirane tečnosti iz abdominalne duplje. Količina tečnosti koja se uzima zavisi i od namene za koju se abdominocenteza vrši. Ukoliko se vrši u dijagnostičke svrhe uzima se veoma mala količina, a ukoliko se radi u cilju eliminacije patološki akumulirane tečnosti iz abdomena onda se obično uklanjaju veće količine, odnosno dok se sav višak tečnosti ne otkloni u potpunosti.

Šta se zapravo vidi na ultrazvučnoj slici?

Kada vlasnici svojih ljubimaca dobiju u odštampanom obliku ultrazvučnu sliku ili priustvuju ultrazvučnom pregledu direktno gledaju na ekranu ultrazvučnu sliku, ukoliko nisu medicinari po struci najčešće budu veoma zbunjeni zbog toga što vide. A ko i ne bi bio? Čudna kombinacija oblika različitih nijansi sivo-belo crne boje… prosto se zapitate da li je doktor zaboravio da uključi aparat i kada će se pojaviti nešto prepoznatljivo, nešto što zapravo liči na organ? Sve Vam postaje još nejasnije kada nakon pregleda Vaš veterinar kaže da je Vaša ljubimaca gravidna i da to crno na slici ili ekranu aparata je zapravo budući potomak.

Ne brinite se to je normalno, ni medicinari koji nisu specijalizovali ovu oblast ne bi bili sigurni šta se to tačno vidi na ekranu ultrazvučnog aparata. Iz tih razloga ukoliko ste bili u takvoj situaciji ili ukoliko planirate da zakažete kontrolu za Vašeg ljubimca pročitajte naredni tekst, možda ćemo Vam pomoći da shvatite šta to Vaš Veterinar vidi i koliko je ovaj vid pregleda siguran i pouzdan za Vašeg mezimca. Probaćemo u ovom tekstu da Vam malo dočaramo šta se to sve može videti na ultrazvučnom snimku tokom pregleda. Ne brinite se to je normalno, ni medicinari koji nisu specijalizovali ovu oblast ne bi bili sigurni šta se to tačno vidi na ekranu ultrazvučnog aparata. Iz tih razloga ukoliko ste bili u takvoj situaciji ili ukoliko planirate da zakažete kontrolu za Vašeg ljubimca pročitajte naredni tekst, možda ćemo Vam pomoći da shvatite šta to Vaš Veterinar vidi i koliko je ovaj vid pregleda siguran i pouzdan za Vašeg mezimca. Probaćemo u ovom tekstu da Vam malo dočaramo šta se to sve može videti na ultrazvučnom snimku tokom pregleda.

Različita tkiva u organizmu Vašeg ljubimca različito sprovode ultrazvučne talase. Pojedina tkiva absorbuju ultrazvučne talase dok ih druga reflektuju. Gustina tkiva diktira kojom će se brzinom vratiti odbijeni ultrazvučni talas do sonde. Jednostavno rečeno sve što vidite u crnoj boji na ultrazvučnom snimku je tečnost, a tkiva i organi zavisno od svoje gustine daju različite nijanse sive boje (Slika 11.). Što je tkivo gušće to je svetlije boje na ultrazvučnoj slici, tako da će se kosti videti potpuno belo. Stoga, ako je Vaša mezimica skotna oko 29-og na ultrazvučnom ekranu videćete mešak koji je crn (tečnost) i unutra sivkastu boju (plod), a ukoliko je visoko gravidna videćete skelet njenih budućih potomaka koji se bele a i najverovatnije i kontrakcije srca fetusa.

Naravno poznavajući anatomiju, građu organa, njihov položaj i kako se vide na ultrazvučnoj slici Vaš veterinar, će znati o kom organu se radi i da li na njemu postoje patološke ili se radi o fiziološkim promenenama (tabela 1).

Tabela 1. Različite manifestacije patoloških procesa u parenhimu jetre koje se mogu uočiti pri ultrazvučnom pregledu
Difuzne patološke promene u parenhimu jetre koje dovode do povećane ehogenosti (Hiperehogenost)	Difuzne patološke promene u parenhimu jetre koje dovode do smanjene ehogenosti (Hipoehogenost)
Lipidoza Fibroza Limfomi Hepatopatije uzrokovane steroidima	Akutni hepatitis Kongestije Limfomi Leukemija
Heterogene difuzne patološke promene u parenhimu jetre	Fokalne promene u parenhimu jetre koje se manifestuju pojavom anehogenih zona parenhima jetre
Hronični hepatitis Hepato-kutani sindrom Neoplazije	Ciste Metastaze Abscesi Hematomi Nekroze
Fokalne patološke promene u parenhimu jetre koje se manifestuju pojavom hipoehogenih zona parenhima jetre	Hiperehogene fokalne patološke promene u parenhimu jetre
Neoplazije Abscesi Nodularna hiperplazija Nekroza	Masti Benigne lezije Mineralizacije Steroidnih hepatopatija Neoplazije /metastaze